Op de internationale luchthaven van Rio de Janeiro, Antônio Carlos Jobim – beter bekend als Galeão – sta ik in de rij voor de altijd weer spartaans ogende loketten van de Polícia Federal, om voor vertrek mijn visum te laten controleren en dat zinloze papiertje in te leveren, waarop je bij aankomst vermeldt wie je bent en wat je komt doen (op het kwijtraken waarvan een dermate gruwelijke straf schijnt te staan dat nog niemand die heeft kunnen navertellen – gelukkig kan ik het ook vandaag weer uit de zak van een gewassen broek opdiepen). Een wenkende hand vanachter glas. Terwijl ik mijn papieren onder dat glas door schuif, zie ik dat hij toebehoort aan een mollige, donkere jongeman. Wat volgt is zoals altijd veel heen en weer geblader, met nadenkende frons turen naar stempels, zuchtend terugbladeren – en dan kijkt hij me aan: ‘Heb je een permanent visum?’ Ik antwoord naar waarheid van niet. Waarom ik dan zo goed Portugees spreek. Ik zeg dat dat nogal meevalt en leg uit waarom ik hier ben. Hij knikt begripvol en begint een lange verhandeling over de Brazilianen en hun beheersing van vreemde talen, met name het Engels. Achter me groeit de rij wachtenden. Belangstellend neemt de jongeman me op, terwijl hij uitweidt over zijn werk. Hij meldt dat hij graag zijn Engels wil verbeteren. Of ik dat ook spreek. Jawel hoor. Zijn ogen beginnen te glimmen. ‘Maybe we can skype, you know…’ Gevolgd door een kirrend giecheltje. Verdomd, hij bloost, zo donker als hij is. Afwachtend kijkt hij me aan. Plotseling is het me duidelijk: ik kom hier niet weg zonder hem een handreiking te doen. Ik overhandig hem mijn kaartje. Ook dit wordt onderworpen aan een grondige inspectie. ‘Dus ik kan naar dit adres mailen?’ Strelend worstenvingertje over visitekaartje. Ik knik, zo enthousiast als mijn gemoedstoestand toelaat. Dan schuift hij me mijn paspoort weer toe. ‘Boa viagem!’ Weer dat hoge lachje.
Peinzend loop ik door. Knipoogde hij nou echt? Het is niet de eerste keer dat ik hier word versierd door een man, maar wel voor het eerst dat dat gepaard gaat met chantage van overheidswege. Ik betreur het zó dat ik hier niet meer met mijn broertje om kan lachen, wie dit soort dingen ook altijd overkwam in dit prachtland. Maar dat is voor een andere keer.
