De gelijkheidslobby en het ‘schaduwonderwijs’

‘Schaduwonderwijs’ zou leiden tot ‘ongelijkheid’ tussen kinderen. Een raar woord,  een onterecht frame, voortkomend uit een achterhaald gelijkheidsideaal. Want in een samenleving waar iedereen ‘hoogopgeleid’ heet, is uiteindelijk níemand dat meer.

De Nederlandse nivelleringsdrift kan absurde proporties aannemen, bleek toen enkele jaren geleden werd gemeld dat de sterftecijfers in sommige ziekenhuizen ‘boven het landelijk gemiddelde’ lagen. In de verontwaardiging deed het niet ter zake dat precies dát een eigenschap is van een gemiddelde. Diezelfde gelijkheidsobsessie kenmerkte onlangs de discussie over ‘schaduwonderwijs’. Dat zou leiden tot ‘ongelijkheid’ tussen kinderen. Onterechte framing, voortkomend uit een achterhaald gelijkheidsideaal. Want in een samenleving waar iedereen ‘hoogopgeleid’ heet, is uiteindelijk níemand dat meer.

Suggestieve term
Hoogopgeleide ouders sturen hun kinderen naar examentrainingen. Maar, vindt de Inspectie van het Onderwijs, dat werkt ongewenste ‘kansongelijkheid’ in de hand. En zodra er in Nederland sprake is van ‘gelijkheid’ die in het geding komt, of van een dreigende ‘kloof’ tussen groepen, verheft een machtige gelijkheidslobby zijn stem, en weten beleidsmakers en politici niet hoe snel ze zich moeten conformeren aan het politiek-correcte egalitaire denken. Dus bestempelden onderwijskundigen de ontwikkelingen als ‘zorgwekkend’ en wil het ministerie van Onderwijs ‘omvang en implicaties’ van het probleem onderzoeken. Maar waar gaat het nu helemaal om? Om scholen die buiten schooltijd extra examentraining (laten) geven. Soms vragen ze daar geld voor, en sommige ouders betalen dat.
Schandelijk, oordeelt de gelijkheidslobby, want laagopgeleide ouders hebben dat geld niet. En prompt werd voor deze bijlessen maar de suggestieve term ‘schaduwonderwijs’ gemunt. Schaduwonderwijs. Een term met net zo’n kwalijke connotatie als schaduwboekhouding: iets wat het daglicht slecht verdraagt. Een woord dat ouders framet als frauderende saboteurs van het collectieve belang: algehele nivellering.

Onterechte kritiek
Die kritiek op dat ‘schaduwonderwijs’ is onterecht. Hebben laagopgeleide ouders er geen geld voor? Misschien – maar misschien hebben ze het er gewoon niet voor óver. Belangrijker: nergens is een causaal verband aangetoond tussen bijlessen en examenresultaten; het staat dus helemaal niet vast dat kinderen van laagopgeleide ouders extra achterstand oplopen! Maar vooral: scholen voldoen met hun reguliere curriculum gewoon al aan hun wettelijke plicht om goed onderwijs te bieden en leerlingen adequaat voor te bereiden op examens. En anders hoort de Onderwijsinspectie in te grijpen.

Ongelijkheid?
Die Inspectie besteedt al enkele jaren aandacht aan ‘ongelijkheid’, in haar jaarlijkse rapport De staat van het Onderwijs. Kinderen van hoogopgeleiden krijgen vaker een ‘hoog’ schooladvies, en hun adviezen worden vaker naar boven bijgesteld. Kinderen van laagopgeleiden – met dezelfde toets- en intelligentiescores – krijgen vaker een ‘laag’ advies en stappen vaker over naar een lager niveau. Zij hebben later minder kans op hoger onderwijs, stages en banen. Hoe hoger opgeleid je ouders, hoe groter je kansen dus. Niet per se omdat je zo goed bent, wél omdat docenten de mogelijkheden van die kinderen hoger inschatten. Hun ouders scheppen namelijk betere voorwaarden voor succes: ze bieden hun kinderen intellectuele en culturele bagage, zitten ze achter de broek en helpen met huiswerk. Ongelijkheid? Je kunt die adviezen ook realistisch verwachtingenmanagement noemen (net zoals het temperen van overspannen verwachtingen over minder begaafde kinderen).

‘Gelijkere’ kansen?
Dat de overheid nóg ‘gelijkere’ kansen zou kunnen creëren is een idee-fixe: kinderen hebben nu eenmaal verschillende talenten en leercapaciteiten (maar dat zeggen is bijna een taboe in het huidige tijdsgewricht). Dat zij dat zou moeten doen is een kwalijke suggestie, voortkomend uit een muf maakbaarheidsideaal: iedereen hoogopgeleid! In het beste geval leidt dat tot frustratie, en in het slechtste tot het failliet van het onderwijs. Want in een samenleving waar iedereen ‘hoogopgeleid’ heet, is uiteindelijk níemand dat meer. Maar de gelijksheidsapologeten laten zich niet hinderen door dat besef, dus er zal binnenkort wel een rapport verschijnen met de titel Hard studeren werkt ongelijkheid in de hand.

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *