In overheidscommunicatie heerst een schrikbarende – al dan niet moedwillig gesuggereerde – onbekendheid met het verschil tussen plannen en resultaten. Het simpele feit dat er plannen zijn of wordt overlegd, wordt regelmatig gepresenteerd als een knap resultaat. ‘In gesprek zijn gegaan’, een ‘opgesteld plan van aanpak’, een ‘uitgevoerde inventarisatie’, ‘uitgesproken ambities’ – het lijken in overheidsland belangwekkende resultaten.
Op de gemiddelde gemeentelijke website staat in het ergste geval met veel aplomb dat ‘visies’ of ‘missies’ zijn ‘vastgesteld’, in het beste geval valt er te lezen over doelen (die ‘ambities’ heten), plannen en processen. In een als het heelal zelf uitdijende hoeveelheid ‘onderliggende’ en ‘vervolgdocumenten’ worden deze beschreven, uitgewerkt, gecontroleerd en herzien. Dit heet de ‘planning- en controlcyclus’.
Het schrijnendste voorbeeld van deze aanpak die zo effectief de aandacht afleidt van waar het werkelijk om gaat, vormt de constructie ‘met alle partijen om de tafel gaan’ – en alle varianten daarop: ‘samen’, ‘met z’n allen’, ‘met alle actoren / betrokkenen / spelers’, ‘aan / rond de tafel’, ‘schuiven / ‘gaan zitten’ – ook in diverse contaminaties, zoals ‘om de tafel in gesprek gaan’. De wethouder: ‘Ik ben heel blij dat de gemeente nu om de tafel is geschoven met de branchevereniging / ouders van de raddraaiers / partners uit het veld.’
De daadwerkelijke resultaten zijn veelal in twee zinnen samen te vatten. O, wat zou het een verademing zijn als de overheid zich daar eens toe zou durven beperken. Maar nee: iemand heeft ooit bedacht dat dat te magertjes oogt, en die opvatting is helaas gemeengoed geworden.
En dat het publiek, murwgebeukt door het bombardement van loze termen, niet reageert – een handvol beroepsquerulanten daargelaten – vormt de legitimatie om op dezelfde voet door te gaan.
Zie ook: Transparantie als toverwoord
