Waarom u er niet toe doet

Er is tegenwoordig nogal veel wat ‘ertoe doet’. Een holle term: een open deur, of een ongeloofwaardige kwalificatie voor wat er eigenlijk juist níet toe doet.

De leraar doet ertoe
Kwaliteit van zorg doet ertoe
Opvoeden doet ertoe
Rechtspraak doet ertoe
Religie doet ertoe
Die ene stem doet ertoe
Grootte doet ertoe
Taal doet ertoe
Jouw verhaal doet ertoe
Ook u doet ertoe

Alle goede bedoelingen ten spijt, dat ‘ertoe doen’ is een van de holste frases van het moment – getuige alleen al de diversiteit van dit rijtje betrekkelijk willekeurige voorbeelden.

Stoplap
Ten eerste blijft vaak onduidelijk wat er precies mee wordt bedoeld. Meestal is dat iets als ‘het is belangrijk’, ‘het is de moeite waard’, ‘je hebt recht op waardering’, of een combinatie daarvan. ‘Ertoe doen’ is een van de stoplappen van de inspiratieloze schrijver.

Erger is waarvoor de uitdrukking wordt gebruikt. Wéér een gemeente die schrijft dat ‘afval scheiden ertoe doet’, wéér een belangenorganisatie die roept ‘bewustzijn van dieren doet ertoe’, wéér een sportzaal vol verveelde pubers die moeten aanhoren ‘jij doet ertoe’… Je kunt tot mislukken gedoemde project blijven promoten, je kunt open deuren blijven intrappen, je kunt marginale verschijnselen tot in het oneindige blijven opblazen, maar eigenlijk weet je: dat ‘doet ertoe’  is een volstrekt ongeloofwaardige kwalificatie geworden, die leidt tot gedrochten als ‘Er toe doen werkt!’ van het ‘centrum voor clientervaringen’.

 

 

Averechts
Een zichzelf overschreeuwende, fantasieloze term, die voortkomt uit overschatting van de kracht van het woord. Want de gemeente kan het nog zo luid verkondigen, Moerdijk ‘doet er’ niet ineens wél ’toe’. En dat gezondheid ‘ertoe doet’ – tja, wellicht dat er ergens in een opkamertje een chronische alcoholist van ophoort, maar de kans lijkt me te verwaarlozen. En dacht u nou werkelijk dat jongeren gaan denken dat ze ‘ertoe doen’ als het maar zo vaak en zo hard mogelijk tegen ze wordt geroepen?

Nee, als dat ‘ertoe doen’ iéts bewerkstelligt, dan is dat een schier onbedwingbare neiging te geeuwen, en de stellige maar averechtse overtuiging dat wie het zegt bezig is met belangrijkdoenerij, een kansloze onderneming, of iets wat er in het geheel niet toe doet. Of een combinatie daarvan.

2 thoughts

  1. Als iets heel erg benadrukt wordt in taal, dan is er meestal iets aan de hand, Dat is mijn gouden stelregel. Ergo: als een cafe op kinderspeelplaats vol gebodsborden staat (‘ geen drugs, hier discrimineren wij niet’ enz), dan kun je er van op aan dat het een teringzooi is. Of in elk geval net geweest.

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *